Donostiako txoko polit bat, beti izan da Aiete
Manuel Matxain escribía estos bertsos “Donostiako txoko polit bat” en 1971, tenía 55 años. El bertso papera se lo editaba la entonces Zeruko Argia.
Manuel empieza su poema diciendo que le han pedido “algunos versos me han dicho que pongan” y termina haciendo el elogia de la escuela y de la ikastola, entidad admirada por él, por encima de todo.
Un estímulo para el Ikastolako bertso paper lehiaketa que se inicia en noviembre
Donostiako txoko polit bat
beti izan da Aiete,
bera aitatuz bertso batzuek
jartzeko esan didate;
enkargu ori aldan ondoen
nik orain nainuke bete,
naiz aspaldian bertso ipintzen
ibili naiko arlote.
Gizon jatorra eta umilla
neri etorri zai dana,
barrioaren alde gogotsu
lana egiten duana,
neretzat ere gustokoa da
berak agindu didana,
aitatu gabe nik nola utzi
ainbeste maite dedana.
Bertso batzutan esango det nik
zer ziñan eta zer zeran;
basarri txuri zoragarriak
len bagiñuzen aukeran,
orain geienak bota dituzte
beste lekutako eran,
denborarekin jakingo degu
mesedetako ote dan.
Zuek ziñaten garai batean
izkuntzaren gorde leku,
bañan bildur naiz zuen azkena
ez dabilen oso gertu,
zuen lekuan egin diduzte
jauregi eta konbentu,
gauza oiekin nere biotza
ez dago oso kontentu.
Bearrezkoak dira badakit
etxeak eta fedia,
bearrezkoak diran bezela
ardoa eta garia,
baste gauza bati bada ordea
argia eta garbia,
guretzat nundik aterako dan
eguneroko ogia.
Aurrerapen da aundikeriaz
gu ari gera puztutzen,
egia ezan gauza auekin
ez gera asko poztutzen;
lujoko gauzak ugaldu dira
ta basarriak ustutzen,
geu ari gera uste gabean
bizimodua estutzen.
Danok aurrera egin naiean
ez ote guaz atzera
itsaz ertzean ibiltzen diran
txangurruaren antzera,
eta beldur naiz, beldur gogotik
baserriakin batera
ez ote zaigun guri galduko
ain maite degun euskera.
Konseju bat gaur emango dizut
nik biotzeko Aiete
oraindik dana etzaigu galdu
zedozer konpondu leike,
ama euskera eta semeak
zuk nola dituzun maite,
ikastolara zedorren aurrak
bialtzen saiatu zaite.
Ikastoletan badakizute
naiko larri gabiltzalla,
ez dutelko oraindik artu
bear luteken itzala,
batzuk patxaran gauzak egin nai
ta bestiak beriala
uste det laister bere bidean
urak sartuko dirala.
Munduko gauza danak badute
beti zerbait gozo gazi,
baiña gozoa piparrarekin
jarri lleike bizi bizi,
ondo dagona ez gaitezela
geiegi mugitzen asi,
gure artean belar txarrikan
ez dedin geiegi azi.