Pozik, oso pozik daude Jose Mari Goenaga (Ordizia, 1976) eta Jon Garaño (Donostia, 1974), eta ez da gutxiagorako. Loreak eta loreak jasotzen ari dira loreen inguruko pelikulari esker, eta protagonistak bihurtzen ari dira nonahi. Denboraldiko sagardo berria aurkeztu aurretik hitz egin zuen Irutxuloko Hitzak zuzendariekin; sagardoaz, noski, eta Goya Sarietarako jaso duten hautagaitzaz, besteak beste.
Sagardozaleak zarete?
Jon Garaño (J. G.): Noski, ni gainera, astigartarra izanik… beti esaten dut ni naizela %100 astigartarra eta %100 donostiarra, beraz, pentsa! eta jakina, sagardozaleak gara eta txotxa bera ere oso gogoko dut; sortzen den giroa, bazkaria, erritual guztia…. urtero desiatzen egoten naiz bolada hasteko, eta polita da aurten gure neskek garai honi irekiera ematea.
Baduzue dagoeneko datarik sagardotegiren batera joateko?
Jose Mari Goenaga (J. M. G.): Badugu urtero sagardotegi batean ospatzen dugun lagun baten urtebetetzea; hori ziur, martxoa amaieran; besteren bat ere erortzen bada hobeto. Batzuetan lortu dugu lankideekin ere bazkariren bat egitea, eta uste dut aurten ere egingo dugula. Bizpahiru ziur egingo ditugula uste dut.
J. G. : Uste dut nik juxtu otsaila hasierarako nuela bat hitzartua, baina Madrilen egongo gara. Espero dut nire lagunak portatzea eta beste bat egitea nirekin. Gutxienez pare bat egiten ditugu urtero; bat beti handia egiten dugu martxoko lehen larunbatean, denak biltzen garelako, gehiago eta gutxiago ikusten garenak; eta besteren bat ere ziur egingo dugula.
Txotx irekierako gonbidatu nagusiak izan zarete aurten, beste hainbat konturen artean, guztiz euskaraz filmatutako pelikula batengatik. Nola bizitzen ari zarete?
J. M. G. : Bertsoena, esaterako, oso hunkigarria iruditu zait, hori ere delako beste adierazpen kultural baten bidez zure lana aipatzea; aitorpen bat da, beste kultur alor batetik.
J. G. : Sagardoarena beste kultura bat dela ere aipatu dute, eta alor hori zinemarekin lotua egotea ere polita da. Azken batean, sagardoaren mundua eta sagardogileak zinemarekin gogoratu izana oso polita da. Duela hilabete pare bat deitu zidaten albistea emateko, eta izugarri poztu nintzen, oso berezia izan zen. Nire gurasoei ere badakit ilusio berezia egiten diela, eta normala da, hemengoak izanda.
Goya sarietarako izendatuak zaudete, film onenagatik eta musikagatik. Urduri zabiltzate?
J. M. G. : Beno nahiko lasai gaude. Agian nonbaiten entzun da ez daukagula aukerarik, eta ez dut uste horrela denik. Badakigu aukerak txikiak direla eta horrek egiten digu ere guztia bizitzea lasaitasun handiago batekin, eta gozatuz. Ikusiko dugu otsailaren 7an zer gertatzen den Madrilen. Gu gozatzera joango gara, eta zorte ona badugu, primeran, baina guk jada jaso dugu saria.
J. G. : Horren aurretik, gainera, zineman aditua den prentsak ematen dituen Feroz Sariak izango ditugu. Hor sei izendapen ditugu; pelikula onena, zuzendari onenak, gidoia, Itziar Aizpuru aktore onenera, posterra, eta Pascal Gaignen musika. Agian ez dira Goyak bezain ezagunak, baina guretzat oso garrantzitsuak dira, prentsa berezituak ematen baititu. Hemendik bi igandeetara izango da, eta hori izango da trajea janzteko lehenengo eguna. Jose Marik esan duen moduan, hortik aurrera datorren guztia gozatzeko izango da. Urduritasunak joan dira eta oso polita izaten ari da dena.
Dando un paseo de día por los jardines del palacio de Aiete aunque casi anocheciendo, me entrutuve en unas cuidadas macetas de flores pero participé de una tristeza inesperada. Oí el encono de un quejido que en estos días, mientras prevalece aún en mi memoria, busco en la gente que me cruzo, y me pregunto quién lo lleva apretado en el bolsillo. Un quejido que se refresca con un nuevo ramillete en el árbol del paseo, quién sabe cada cuánto.
Supongo que es ese el efecto latente de las flores del que nos hablan Goenaga y Garaño. Cuando vi su película, ‘Loreak’, el pasado septiembre en el Zinemaldia, tenía presente qué es tenerlas frescas en casa: color, olor, vida, esperanza, alegría… Reconocer esas sensaciones y cómo las flores las provocan, canalizan y son parte de ellas, fue lo que me ató a la historia.
Bien narrada, con un uso muy interesante de los silencios, buena fotografía, personajes con los que empaticé, música delicada, la película me gustó. La visioné ya con una pizca de sal de devoción, he de admitir, al ser la creación de unos donostiarras pero, la cinta finalmente consiguió ganarse sola su puesto en mi opinión. ‘Loreak’ podría ser una película hecha en cualquier parte del mundo, y eso me conquista. Plasma una atmósfera emocional que todos, en la cultura occidental, compartimos y entendemos. Rodada en euskera, además, tiene un sonido aún más profundo, más hondo. El tono de la película encaja perfectamente con este idioma: con esa parte del carácter más enraizado del euskera, su lejanía, el sonido de sus palabras de tristeza, de amor, de llanto… Por qué será… pero todos los que ven la cinta, y sus emociones contadas en este lenguaje, la comprenden.