El susto y la salud de Manuel Matxain
En el poema titulado ‘Susto ederra eman nieten’ afirma, entre otras cosas, que “Dentro de él, se veía a sí mismo, con una tranquilidad tremenda, porque estaba en muy buenas manos, las de dos ilustres médicos Iñigo Perez y Julen Bereziartua, humildes y obreros”; “Cuando me pongo bien -decía -se hará una buena comida”.
Le operaron de una pierna y recuperó “doscientos años de juventud”
Estos bertso-papera escribió entonces
-1-
Susto ederra eman nieten
lengo batean etxian,
sano ta ondo oiñez irten da
bueltatu berriz kotxian.
Aspaldi ontan «barizarekin»
nenbillen baldar antxian,
amabost egun igaro ditut
gaixorik «Residentzian».
-2-
Zaiña lertzea peligrosoa
dala askok nola dioten,
artu eta ni operatzera
laister eraman ninduten.
Berez berritxu xamarra dana
gaitz da ixilik egoten,
kirofanoan onoko bertso
kaxkar au bota nioten.
-3-
«Lasaitasun bat izugarria
daukat nere barrenean,
nere burua ikusten baitet
txit oso esku onean;
ordua da-ta, mediku jaunok,
asi zaitezte lanean,
bazkari eder bat egingo degu
ondo jartzen naizenean».
-4-
Pena bat daukat: jakintsu baten
eran idatzi eziña,
bear bezela nik eskertzeko
Perez Iñigo’k egiña.
Bultoz aundia etzera baiña
bai langillea ta piña,
ordubetean kendu didazu
neronen ankeko miña.
-5-
Anka bat neukan txit itxusia,
baldarra eta astuna,
arrigarria ordubetean
berakin egin dezuna;
buru argia, esku bizkorrak,
ben-benetako zalduna,
zoriontsua zure eskutan
ni jarri nintzan eguna!
-6-
Gauzak ederki kontatzen dira
emen ikusi ta gero,
nik ain ederki ipintzerikan
ez nuen beintzat espero.
Egia da-ta, aitortu bear,
ni operatu ezkero,
iruditzen zait ote nagoen
ogei bat urte gaztego.
-7-
Laguntzailletzat berekin dauka
Julen Bereziartua,
an Azpeiti’ko parajerikan
ederrenean sortua;
au ere dago Euskalerrian
fama aundia artua,
asko baigera jasotakoak
oien lanaren frutua.
-8-
Biok apalak ta langilleak,
biok sendagille onak,
au ao batez aitortutzen du
zuen eskutan egonak;
eztituzute zuek billatzen
tituluak eta sonak,
baizik zuentzat nekeak eta
besterentzat zorionak.
-9-
Gaur enfermerak goraltzeko nik
uxatuak ditut lotsak,
toki gutxitan ikusi ditut
orrelako neska-motzak.
Leku oietan enpliatzeko
oiek dira aproposak,
aingeru baten irudia ta
danak oso kariñosak.
-10-
Urte batzuek igaro bear
enfermera ikasteko,
ondorenean Jainkoak jakin
zenbat gauza ikusteko;
min daukanari miñak arindu,
triste dagona pozteko,
azer nolako opizioa
zerua irabazteko!
-11-
Gau-erdian or korrika datoz
gaixoaren ingurura,
al dan azkarren kendu naiean
daukan barruko tristura;
beti gogoan eduki nunbait
Kristo’ren agindu ura:
«lagun urkoa maiteko dala
geure buruen modura».
-12-
Bertso onekin ematen diot
gaurkoari bukaera,
ta kontseju bat noa oraintxe
gazteari ematera:
bear duenak neska umilla,
ona eta biotz-bera,
pentsatu gabe artu dezala
gaur bertatik enfermera.
Matxain, Manuel
Zeruko Argia.
Urtea: 1973